H βασανιστική περιπέτεια για να γίνεις γιατρός

H βασανιστική περιπέτεια για να γίνεις γιατρός

Φαντασθείτε ένα νέο που: α) είχε την ατυχία να είναι καλός μαθητής, του πάνω από το 19, β) είχε την ακόμη μεγαλύτερη ατυχία να δώσει πανελλήνιες εξετάσεις και να επιτύχει θέση στην πρώτη δεκάδα της Ιατρικής Σχολής κάποιου πανεπιστημίου. Και γ) σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ήταν και καλός φοιτητής και πήρε το πτυχίο του με άριστα και στο προβλεπόμενο χρονικό διάστημα, τιμήθηκε μάλιστα από το πανεπιστήμιό του σε ειδική τελετή. Θα μου πείτε ότι σας περιγράφω τον γνωστό τύπο του «σπασίκλα». Σας βεβαιώνω ότι κάνετε λάθος. Δεν είναι «τσίφτης και μάγκας» φυσικά, αλλά είναι νέος σύγχρονος, μισό ξυρισμένος, «κομπιουτεράς», γνωρίζει όλα τα μουσικά συγκροτήματος του κόσμου και έχει πολλά ενδιαφέροντα. Σας το λέω επειδή τον γνώρισα.

Άρχισε να σπουδάζει Ιατρική στα 18, δούλεψε σκληρά έξι χρόνια, πήρε πτυχίο στα 24. Ως καλός πολίτης μετά το πτυχίο θα πάει στρατιώτης, ένα χρόνο σήμερα, δύο χρόνια παλαιότερα. Θα απολυθεί από τον στρατό στα 25. Μετά θα κάνει αγροτικό ιατρείο, η όλη διαδικασία θα του φάει άλλα δυο χρόνια, θα γίνει 27 ετών. Μέχρι τότε δεν έβγαλε παρά την πενιχρή αντιμισθία του αγροτικού γιατρού.

Στα 27, λοιπόν, δεν είναι γιατρός, δεν μπορεί να ασκήσει επάγγελμα, ούτε να υπηρετήσει την επιστήμη. Είναι μόνο πτυχιούχος της Ιατρικής. Απομένει ν’ αποκτήσει ειδικότητα για να είναι γιατρός, ουσιαστικά να συνεχίσει τις σπουδές του ειδικευόμενος, όπως ακριβώς απαιτεί ο νόμος. Τότε ανακαλύπτει ότι αρχίζει η μεγάλη και βασανιστική περιπέτεια, που του κόβει όλη τη διάθεση να σπουδάσει, να εργασθεί, να προσφέρει και φυσικά να βελτιώσει τη ζωή του.

H βασανιστική περιπέτεια για να γίνεις γιατρός

Λίστα αναμονής

Ο συγκεκριμένος νέος για τον οποίο μιλάμε, επέλεξε ως ειδικότητα την Ενδοκρινολογία. Για να αποκτήσει αυτήν την ειδικότητα απαιτούνται δύο χρόνια εξειδίκευσης στην Παθολογία και άλλα δύο στην Ενδοκρινολογία, σύνολο τέσσερα, κατά τη διάρκεια των οποίων μισθοδοτείται και συμπληρώνει τον μισθό του με τις «εφημερίες». Έστω! Στα 31 του θα είναι γιατρός…

Όταν, όμως, πηγαίνει να εγγραφεί στη «δημοκρατική» λίστα αναμονής για την απόκτηση ειδικότητας σε κάποιο νοσοκομείο, πληροφορείται ότι η σειρά του θα έλθει… το 2009 για να αρχίσει ειδίκευση στην Παθολογία, πάντα όπως απαιτεί ο νόμος! H δε σειρά του για να αρχίσει την ειδικότητα της Ενδοκρινολογίας θα έλθει το 2014. Προσθέστε και τα δύο χρόνια της Ενδοκρινολογίας, το 2016, πρώτα ο Θεός, θα είναι γιατρός με ειδικότητα και με το κατά νόμο δικαίωμα να ασκήσει επάγγελμα. Δηλαδή, δώδεκα χρόνια από σήμερα, που είναι απλά πτυχιούχος της Ιατρικής, που έχει εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και έχει κάνει αγροτικό ιατρείο, σε ηλικία 39 ετών θα είναι επιτέλους γιατρός ενδοκρινολόγος!

Και πάλι θα μπορούσε να πει έστω! H Ιατρική, βλέπετε, απαιτεί πολλές θυσίες. Ανακύπτουν, όμως, δύο πολύ σοβαρά προβλήματα: Το πρώτο είναι ότι αυτές οι αλλεπάλληλες και πολύχρονες διακοπές των σπουδών του (περί αυτού ακριβώς πρόκειται) τον αποκόπτουν από την επιστήμη του, που, όπως ξέρετε, εξελίσσεται ραγδαίως και απαιτεί συνεχή και αδιάκοπη παρακολούθηση.

Το δεύτερο και πολύ σοβαρό πρόβλημα είναι τι κάνει σ’ αυτά τα χρόνια της αναμονής, πώς και με ποια έσοδα οργανώνει τη ζωή του. Παντρεύεται; Αποκτάει παιδιά; Παίρνει δάνειο από την τράπεζα για ν’ αγοράσει σπίτι; Και πώς περνάει η μέρα του, διαβάζοντας μυθιστορήματα, παρακολουθώντας ηλίθια και αποβλακωτικά «σίριαλ» στην τηλεόραση ή πίνοντας εκείνον τον απαίσιο και πληκτικότατο «φραπέ» στην καφετέρια; Αυτός που πήρε με άριστα το πτυχίο του! Πολλοί αναγκάζονται να δουλέψουν ως ταξιτζήδες, ως συμβασιούχοι «εργατοτεχνίτες» ή ως ανειδίκευτοι εργάτες σε οικοδομές ή όπου μπορούν να βρουν κάποια απασχόληση και να βγάλουν το ψωμί τους. Δεν είναι, φυσικά, ντροπή, αλλά είναι για την επιστήμη και τον επιστήμονα ο χαμένος χρόνος που σκοτώνει…

Όσοι μπορούν φεύγουν σε άλλη χώρα της Ευρώπης, στις ΗΠΑ ή στον Καναδά, όπου κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές και, αν έχουν τύχη, ειδικότητα. Όσοι, όμως, δεν μπορούν, ή δεν το αποτολμούν ή οι συνθήκες της ζωής δεν τους το επιτρέπουν; Παλαιότερα ήταν πιο εύκολο να βρεις θέση για ειδικότητα σε νοσοκομεία των χωρών της Ευρώπης και της Αμερικής. Σήμερα είναι δύσκολο, ειδικά για τους Έλληνες πτυχιούχους, για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί και στις χώρες αυτές παρατηρούνται φαινόμενα κορεσμού και δεύτερον, ειδικά για τους Έλληνες, επειδή τα τελευταία χρόνια παρατηρείται πτώση των ιατρικών σπουδών στην Ελλάδα, οφειλόμενη κατά μεγάλο μέρος στην ανάμειξη των πτυχιούχων ελληνικών πανεπιστημίων με πτυχιούχους πανεπιστημίων χωρών της Βαλκανικής, μέσω πληθώρας μετεγγραφών (παρανόμων;) ή μέσω της διαδικασίας αναγνώρισης του ξένου πτυχίου από το ΔΙΚΑΤΣΑ. Λόγω αυτών των επιμειξιών, αλλά και για λόγους εσωτερικής απαξίωσης των ιατρικών σπουδών, ο Έλληνας πτυχιούχος δεν θεωρείται πλέον «καλής ποιότητας».

H βασανιστική περιπέτεια για να γίνεις γιατρός

Η εξίσωση που είναι ανισότητα

Σας περιέγραψα μια ιδανική περίπτωση νέου, εργατικού, επιμελούς και μάλλον ευπόρου που αποφάσισε να γίνει γιατρός. Θα το επιτύχει στα 39 του χρόνια! Άλλοι, που δεν είναι και τόσο εργατικοί και επιμελείς ή αντιμετωπίζουν βιοποριστικά προβλήματα, θα γίνουν γιατροί με το δικαίωμα να ασκήσουν το επάγγελμα σε ηλικία πάνω από τα σαράντα.

Θα ρωτήσετε γιατί συμβαίνουν όλα αυτά. Όλοι μιλούν για κορεσμό: Κορεσμό στα πανεπιστήμια, όπου π.χ. προσφέρονται 100 θέσεις εισακτέων με πανελλήνιες εξετάσεις αλλά, νόμιμα ή παράνομα, εγγράφονται ή μετεγγράφονται 150! Κορεσμό στα νοσοκομεία, όπου οι προσφερόμενες θέσεις για ειδίκευση περιορίζονται από δύο παράγοντες: από την επιστημονική δυναμικότητα του νοσοκομείου, αλλά και από τον προϋπολογισμό του, επειδή ο ειδικευόμενος μισθοδοτείται. Κορεσμό τέλος στο ιατρικό επάγγελμα, για το οποίο τελευταία ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ) πολύ ανησυχεί και προτείνει στον υπουργό Υγείας μέτρα που θα μας οδηγήσουν σε συντεχνιακή οργάνωση επαγγέλματος κατά τον Μεσαίωνα!

Όλοι αυτοί οι κορεσμοί, και ιδιαίτερα ο τελευταίος, είναι σχετικοί. Π.χ., στο Κολωνάκι αντιστοιχεί ένας γιατρός σε 232 κατοίκους, αλλά στο Ίλιον, μερικά χιλιόμετρα από το Κολωνάκι, η αντιστοιχία πέφτει σε έναν γιατρό ανά 1.017 κατοίκους, στο Χαϊδάρι σε έναν προς 804 και στη Στερεά Ελλάδα σε έναν προς 630 κατοίκους. Όλα τα δημόσια νοσοκομεία παρουσιάζουν ελλείψεις ιατρικού προσωπικού και πολλά (μεγάλα, εξοπλισμένα και πανάκριβα) περιφερειακά νοσοκομεία δεν μπορούν καν να λειτουργήσουν λόγω αυτών των ελλείψεων. O κορεσμός στα πανεπιστήμια περιορίζεται ουσιαστικά σε τρεις πόλεις, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα, όπου στρέφονται και οι περισσότερες μεταγραφικές προτιμήσεις. Τέλος, ο κορεσμός στις θέσεις των ειδικευομένων θα μπορούσε ίσως και να διπλασιασθεί με την αύξηση των κονδυλίων και την πλήρη αξιοποίηση των περιφερειακών νοσοκομείων.

Αλλά και στον βαθμό που ο κορεσμός είναι πραγματικός δεν αντιμετωπίζεται με μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη επιλογή και άσκηση ενός επαγγέλματος. Απαιτείται ίσως η πλήρης και ριζική αναδιοργάνωση των ιατρικών σπουδών και του ιατρικού επαγγέλματος. Στους νέους που με βαθμό απολυτηρίου 10 ή κάτω από 10 αναγκάζονται να καταφύγουν σε ένα βαλκανικό πανεπιστήμιο ευκαιρίας, πρέπει να τους γίνει σαφές ότι η επιλογή τους είναι εσφαλμένη και με κανέναν τρόπο ή πρόσχημα δεν μπορούν να εξισωθούν με τους φοιτητές ή τους πτυχιούχους που έγιναν δεκτοί σε κάποια ιατρική σχολή ελληνικού πανεπιστημίου με βαθμό απολυτηρίου πάνω από 18.

Το ζήτημα είναι πολύ σοβαρότερο απ’ όσο φαίνεται. Οι πανεπιστημιακές σχολές, στην Ευρώπη και την Αμερική, αξιολογούνται και κατατάσσονται. Οι ελληνικές ιατρικές σχολές είχαν κάποτε πολύ καλή φήμη. Την έχασαν και οφείλουν να την επανακτήσουν…

H βασανιστική περιπέτεια για να γίνεις γιατρός

Η νέα επετηρίδα

Είχα πρόσφατα την ευκαιρία να μιλήσω με ομάδα πτυχιούχων της Ιατρικής και τους γονείς τους. Σας μεταφέρω όσο το κατορθώνω, τα προβλήματά τους, τα ερωτήματα, την αγωνία και, συχνά, την απόγνωσή τους.

Με τη λίστα αναμονής για την ειδικότητα, έχει ουσιαστικά διαμορφωθεί επετηρίδα, όμοια με εκείνη των εκπαιδευτικών, που ελπίζουμε ότι έχει καταργηθεί ή υπάρχουν μόνο τα απομεινάρια της. Για να εξαντληθεί η σημερινή επετηρίδα των πτυχιούχων της Ιατρικής απαιτούνται 10-15 χρόνια! Πολλοί πτυχιούχοι προτείνουν να εφαρμοσθεί και στην περίπτωσή τους, όπως και στους εκπαιδευτικούς, το σύστημα των προκηρυγμένων διαγωνισμών για τις θέσεις εξειδίκευσης που είναι διαθέσιμες κάθε χρόνο ή κάθε διετία. Προτείνουν επίσης τη μοριοδότηση των εισερχομένων στα ελληνικά πανεπιστήμια με πανελλήνιες εξετάσεις, τη χορήγηση ιατρικής ειδικότητας και από τα ιδιωτικά νοσοκομεία και, σε έσχατη περίπτωση, την επαναφορά του θεσμού των άμισθων ειδικευόμενων γιατρών.

Άλλοι είναι αρμόδιοι να πουν αν τα μέτρα αυτά είναι ορθά και αποτελεσματικά. Ίσως θα ήταν ορθότερο να αναζητηθεί κάποια αντιστοιχία μεταξύ του αριθμού των εξερχομένων από τις ιατρικές σχολές και του αριθμού των θέσεων ειδικότητας που προφέρουν τα δημόσια ή ημιδημόσια νοσοκομεία.

H βασανιστική περιπέτεια για να γίνεις γιατρός ….